نهاد ناآرام جهان (معرفی کتاب)

اگر بخوام صادق باشم شخصاً نسبت به سروش موضع مثبتی ندارم (به دلایلی اتفاقاً نه‌چندان سیاسی) اما این کتاب رو برای بار سوم میخوام بخونم. کتاب به‌شکل ساده در مورد یک مسئلست: “حرکت”. همین کلمه به‌نهایت ساده و دم دستی اگر بگیم بزرگ‌ترین راز هستی بوده و هست عمیقاً معتقدم اغراق نکردیم . . . کتاب در فصل اول ابتدا درمورد خود حرکت صحبت می‌کنه. اینکه چرا اینقدر این مسئله ثقیل و سخته. خیلی ساده بپرسم، تا حالا فکر کردید چطور ممکنه چیزی تغییر کنه؟ مگه ممکنه در اون چیز یک مقوله معدوم بشه و مقوله جدیدی موجود؟ مگه حرکت چیزی غیر از اینه؟ و اگر بله، مگر چیزی اساساً میتونه معدوم بشه؟ زمان چطور؟ شما هم مثل نیوتون معتقدید که اگر خدا هیچ چیز جز زمان خلق نمی‌کرد زمان همچنان مثل جریانی تهی در حرکت میبود یا مثل ملاصدرا و انیشتین میگید زمان برخاسته از حرکت واقعیت‌هاست نه برعکس؟

سروش با محوریت یک مسئله فوق عجیب فلسفی (فلسفه ایرانی) یعنی “حرکت جوهری” کتابو نوشته و در کتاب به نظر دانشمندان جدید و فیلسوفان یونان هم پرداخته. با خوندن کتاب تمام ذهنم درمورد زمان و مکان و حرکت عوض شد. اینکه چطور چیزی که در حال تغییر (حرکت) دیده میشه همچنان خودش میمونه؟ بالاخره این “خود” چیه که در طی این راه یکی میمونه و در عین حال تغییر هم میکنه؟ در فصل دوم براهین و اثبات‌های حرکت جوهری رو میاره و در فصل آخر به مسائل ژرف و عظیم فلسفی و الهیاتی که از پس این نظریه قد علم میکنن میپردازه. در کل اگر خیلی وقته کتابی نخوندید که بعدش قشنگ حس کنید وقتی صبح از خواب بلند میشید دارید جور دیگه‌ای فکر می‌کنید و بعدتر هم ناچار چند بار بخونیدش، خب وقتشه این کتابو شروع کنید!

پی‌نوشت: کتاب زبان آسانی نداره و باید روی هر صفحش وقت گذاشته بشه و وقتی درمورد نظریات فیزیک صحبت می‌کنه خیلی بازشون نمیکنه. این دوتا نقص کتاب چیزایی بود که من دیدم و خب طبق معمول همیشه زبان نثر سروش کمی سخته. این کتاب شاید بتونه متقاعدتون کنه یکم از جهان علم‌زده حال حاضر در بین عموم فاصله بگیرید و ملاصدرا و فلسفه‌رو در قامت جدیدی ببینید. از کجا معلوم، شاید علاقه‌مند شدید سراغ صدرا و کتاباش و فلسفش هم برید . . .

نویسنده مطلب: علی عباسی

منبع مطلب