علل گرایش و موانع کتابخوانی

در عصری که ما در آن زندگی می کنیم، به آن عصر انقلاب اطلاعات می گویند.محققان،نویسندگان،مترجمان،ناشران و… خالقان این زمینه اند. سرمايه و نيروی فكر و كار بسيار زيادی براي سازماندهی، انباشت و بازيابی اطلاعات صرف مي گردد. تا آنجا كه شاخص عقب ماندگی و پيشرفت جوامع بشری از ميزان درآمد سرانه، به ميزان اطلاعات سازمان يافته و قابل دسترسی در جامعه تبديل شده است. قبل از استفاده از اطلاعات باید بستر محیط اجتماعی، فرهنگی و آموزش افراد را آماده کنیم و از آن غافل نشویم. بنابراین با گسترش اهمیت روز افزون اطلاعات علمی و نیاز به استفاده از آن نیاز به برنامه ریزی وسیع و حساب شده ای است. در این مقاله میخواهیم شما را با علل و موانع کتابخوانی آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.

معنی واژه مطالعه ( اطلاع یافتن، خواندن و برسی ) است. مطالعه و کسب علم و دانش زير بنا و زمينه ساز توسعه و پيشرفت کشور و راهگشای بهروزی ، سعادتمندی و فرزانگی جامعه و انسانهاست.مطالعه دو جنبه را در بر ميگيرد (کمی: مدت زمان و مقدارمطالعه، کیفی:مقدار یادگیری) . با وجود افزایش توجه به وسایل ارتباط جمعی ، میزان مطالعه در نسل جوان کشورمان متاسفانه کم شده و شکوفایی استعداد به عنوان سرمایه رخ نمی دهد. لذا باید برای ایجاد رغبت و عادت در کودکان و نوجوانان به مطالعه چاره ای جدی بیاندیشیم. چه علتی دارد که دانش آموزان با علاقه تمام ساعت ها به برنامه های تلوزیون، اینترنت و… اختصاص می دهند اما نوبت به مطالعه و کتابخوانی که میرسد، بیحوصله و بی انگیزه میشوند؟

مطالعه جزء نیاز های اجتماعی انسان و به وسیله آن میتواند با اندیشه های دیگران رابطه برقرار کند و از دستاورد های علمی و ادبی آنها بهره مند شود. آگاهی وشکوفایی استعدادها و بارورشدن اندیشه ها در بنیادی ترین صورت از طریق کتاب به دست می آید. هر جامعه ای اگر بخواهد که با پیشرفت به تعالی برسد باید برای مطالعه سرمایه گذاری کند. همچنین بی توجهی به آن هم تبدیل به بیماری فرهنگی و اجتماعی شده و خسارت های جبران ناپذیری به ارمغان می آورد.

سرانه کتابخواندن در کشورهای توسعه یافته ای مانند ژاپن یا انگلیس 90 دقیقه در روز،ترکیه و مالزی به55 دقیقه و کشور ما به 12 دقیقه بیشتر نمیرسد که باعث تاسف است. یکی ازعلل های آن به کمبود کتابخانه عمومی نیز برمیگردد، طبق آمار کنفرانس بین المللی در هر جامعه برای هر 3 تا5 هزار نفر باید یک کتابخانه موجود باشد یعنی باید در کشور ما بالغ بر 14000 کتابخانه میبود که متاسفانه 1500 کتابخانه بیشتر نداریم. در اینصورت نوجوان 5 بارکم یا بیش کتابخانه نمی بیند به عبارتی هنگامی که کتابخانه باید اوقات فراغت را پر کند در جایگاه 15 ام هر فرد قرار می گیرد یا گاهی کتابخانه ها در محل های نامناسب ساخته شده که کمتر افرادی از جایگاه آنها با خبر هستند.

در حالی که ما قدیمی ترین و غنی ترین کتابخانه های دنیا را داشتیم. در کتابخانه خواجه نصیر الدین طوسی ( مراغه ) بیش از 400 هزار جلد کتاب و نسخه خطی قدیمی وجود داشت با اینکه کتابخانه های بزرگ و قدیمی اروپا به 100 یا کمتر بود. وقتی امروز ما نسلی داریم که به غیر از تلوزیون چیزی ندیده و در خانه ای که کتاب خوانده نشده یا در انبارها خاک می خورند چه توقعی می توان داشت؟ در کشوری مثل ژاپن که بیشترین استفاده از تکنولوژی را دارند میبینیم که باز هم بالاترین سرانه مطالعه را به خود اختصاص داده اند.

1. خانواده

عامل بسیار موثر و مفید در ایجاد عادت دادن فرزندان به مطالعه است. بهترین راه آن این است که از کودکان و در خانواده شروع شود.

2. مدرسه

دانش آموزان باید با کتاب آشنا شوند و با تشویق ها و برنامه ریزی های مدارس این علاقه در آنها ترویج یافته و از لذت مطالعه بهره مند شوند. تاکید بیش از حد مطالعه، تکراری بودن و کسل بودن مطلب در دانش آموز ایجاد لذت نبردن از مطالعه می کند.

3. کتابداران، کتابخانه ها

از عوامل موثر در ترویج فرهنگ کتابخوانی به شمار میرود. با استفاده ازروشهای خلاقانه میتواند فعالیت کتابخوانی را بیشتر وآن را رشد دهد. کتابداران باید از علم کافی و اخلاق بهره مند باشند.

4. دولت و نهاد های ذی ربط

توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، از طریق نمایشگاه های کتاب ، اهدای جوایز کتاب، بن های تخفیف ، ساخت کتابخانه، حمایت از حق نشر و نویسنده و…

5. رسانه ها

رادیو و تلوزیون در گسترش فرهنگ کتابخانی بسیار موثر است.

6. ناشران و کتاب فروشی ها

ناشران و کتاب فروشی ها هم به نوبه خود نقش بسیار موثری را ایفا می کنند. میزان توجه ناشران به علایق مخاطبان ،کیفیت،ظاهر و صفحه آرایی و… مسائل مهمی است که باید مدنظر ناشر باشد. کتابفروشی ها در توزیع کتاب توسط ناشر و قانونی بودن باید دقت کنند .

1. عوامل فردی

2. بی توجهی خانوادگی

3. احساس بی نیازی مردم به کتابخوانی

4. نارضایی نظام آموزشی

5. بی توجهی دولت و رسانه

6. کمبود کتابخانه های عمومی

7. گران بودن کتاب

8. محدودیت اوغات فراقت

9. بی توجهی ناشران و مولفان به نیاز های مختلف مخاطبان

10. عوامل و شرایط اجتماعی

1. داستان خواندن برای کودکان

2. تشویق کردن آنها به کنجکاوی و تخیلات

با تعریف کردن داستان بگذارید شخصیت های داستان را تصور و از قوه تخیلش استفاده کند.

3. داشتن هم بازی زیاد

در این مورد باعث می شود کودک با دوست خود شروع به داستان روایی کند و علاقه به یادگیری و قصه های بیشتر در او افزایش یابد.

4. با سلایق و علایق آنها توجه کنید

اگر کودکان علایق و سرگرمی های خود را انجام دهند، به احتمال زیاد تمایل آنها به مطالعه زیاد می شود. مانند ورزش، نقاشی و…

5. تجربه کردن چیز های جدید

هنگامی که کودک کم سن هستند، باید به آنها اجازه تجربیات جدید را داد مانند بازی در ورزش، یادگیری موسیقی و…

6. داشتن دفترچه خاطرات

7. دوست شدن با افراد و هم صحبت شدن با آنها

8. فیلم ببینید

دیدن فیلم هایی که بر اساس کتاب نوشته میشوند و با ارزش هستند هم میتواند بسیار مفید باشد.

نویسنده مطلب: محمد آشفته

منبع مطلب